Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Chinhphu.vn

Theo báo cáo về tình hình kinh tế - xã hội tháng 4 và 04 tháng năm 2023; tình hình triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; tình hình phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công, triển khai 03 chương trình mục tiêu quốc gia được Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng trình bày tại phiên họp, với vị thế là một nền kinh tế có độ mở lớn, tuy nhiên quy mô còn khiêm tốn và năng lực cạnh tranh quốc tế còn hạn chế, kinh tế nước ta tiếp tục chịu ảnh hưởng nặng nề bởi bối cảnh kinh tế thế giới, nhất là xuất nhập khẩu, công nghiệp chế biến chế tạo, thu hút đầu tư, kinh doanh bất động sản,… Mặc dù vậy, bước sang tháng 4, nhiều chính sách, giải pháp tháo gỡ khó khăn ban hành từ đầu năm đến nay bắt đầu có hiệu ứng tác động, tháng 4 cũng là tháng bước vào giai đoạn đẩy mạnh các hoạt động dịch vụ, nhất là du lịch. Nhờ đó, đã có nhiều chuyển biến tích cực trong một số lĩnh vực như thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản, đầu tư công, khơi thông điểm nghẽn về dòng tiền trong nền kinh tế,… Theo đó, các tổ chức quốc tế có uy tín như IMF, WB, OECD,… tiếp tục dự báo triển vọng tích cực về tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong năm 2023.

Nhận thức sâu sắc về bối cảnh quốc tế và trong nước còn nhiều khó khăn, thách thức, ngay từ đầu năm, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa phương đã đẩy mạnh công tác chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp một cách quyết liệt, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả; tác động tích cực trên mọi mặt của nền kinh tế, trong đó, nhiều lĩnh vực đã có tín hiệu và xu hướng tích cực hơn, đạt được kết quả đáng kể trong tháng 4 và 04 tháng năm 2023.

Về công tác chỉ đạo, điều hành, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương đã rất quyết liệt, tăng cường công tác chỉ đạo, điều hành, ứng phó linh hoạt, hiệu quả với bối cảnh diễn biến phức tạp, khó lường, tập trung đẩy mạnh tháo gỡ khó khăn, ách tắc nhằm thúc đẩy sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu, thu hút đầu tư, giải ngân đầu tư công, ổn định thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản, bảo đảm ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, các cân đối lớn, an sinh xã hội,…

Nổi bật trong tháng 4, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 12/2023/NĐ-CP gia hạn thời hạn nộp thuế, tiền sử dụng đất trong năm 2023; Nghị quyết số 58/NQ-CP hỗ trợ doanh nghiệp chủ động thích ứng, phục hồi nhanh và phát triển bền vững,...; tổ chức 05 Tổ công tác làm việc với các bộ, ngành, địa phương nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công; Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 238/CĐ-TTg và Quyết định số 435/QĐ-TTg giao nhiệm vụ cho từng Thành viên Chính phủ để rà soát, nắm bắt tình hình và chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong sản xuất kinh doanh, đầu tư xây dựng, xuất nhập khẩu tại từng địa phương; Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã ban hành Thông tư số 02/2023/TT-NHNN cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ,…

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tổ các cuộc họp, hội nghị, hoạt động đối ngoại; ban hành 16 Nghị định, 75 Nghị quyết, 12 quyết định quy phạm pháp luật, 480 quyết định cá biệt, 25 công điện, 11 chỉ thị, tập trung đẩy mạnh công tác hoàn thiện thể chế, chính sách, tháo gỡ vướng mắc về quy định thuộc thẩm quyền, chỉ đạo quyết liệt, sát sao từng bộ, cơ quan, địa phương sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành các quy định, hướng dẫn tạo thuận lợi hơn trong tổ chức thực hiện, xử lý các công việc thường xuyên, bảo đảm an sinh xã hội; giải quyết những vấn đề tồn đọng kéo dài; có giải pháp ứng phó, tháo gỡ kịp thời với các vấn đề mới phát sinh, thúc đẩy tăng trưởng, hỗ trợ sản xuất kinh doanh, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, các cân đối lớn.

Đáng chú ý, Chính phủ đã chỉ đạo tiếp tục thực hiện hiệu quả các Nghị quyết, Kết luận của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh các vùng; đẩy mạnh công tác quy hoạch, tổ chức công bố Quy hoạch tổng thể quốc gia; làm việc với một số địa phương động lực kinh tế, như thành phố Hồ Chí Minh, Khánh Hòa, Hà Nội…; tổ chức hội nghị tiếp xúc và làm việc với các doanh nghiệp FDI, tập đoàn lớn quan tâm đầu tư tại Việt Nam; khởi động lại một số dự án lớn thuộc danh mục các dự án kém hiệu quả của ngành công thương , khánh thành một số dự án giao thông trọng điểm, đoạn tuyến cao tốc thuộc Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông ; tiếp tục thúc đẩy tiến độ xây dựng, hoàn thiện và phê duyệt đề án tái cơ cấu một số ngân hàng yếu kém; ban hành Nghị định số 08/2023/NĐ-CP tháo gỡ khó khăn thị trường trái phiếu doanh nghiệp; ban hành Nghị quyết số 30/NQ-CP và chỉ đạo Bộ Y tế ban hành các văn bản hướng dẫn kịp thời tháo gỡ ngay những vướng mắc trong mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế,…

Trong bối cảnh còn nhiều khó khăn, thách thức, những kết quả đạt được là tích cực, nhiều chỉ tiêu của tháng 4 đã có chuyển biến, có tín hiệu và xu hướng khả quan, đạt kết quả đáng khích lệ như CPI tháng 4 giảm 0,34% so với tháng trước, chỉ tăng 2,81% so với cùng kỳ và có xu hướng giảm dần; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước tăng 3,7% so với tháng trước và tăng 11,5% so với cùng kỳ; khách quốc tế đến Việt Nam ước đạt 984 nghìn lượt người, tăng 9,9% so với tháng trước và gấp 9,7 lần cùng kỳ; cán cân thương mại duy trì xuất siêu, tháng 4 ước đạt 1,51 tỷ USD, cao hơn mức xuất siêu của tháng 3 (1,39 tỷ USD); chỉ số IIP ước tăng 3,6% so với tháng trước và tăng 0,5% so với cùng kỳ, trong đó IIP ngành chế biến, chế tạo đã có mức tăng nhẹ, 0,2% trong khi tháng 3 giảm 1,6%; đăng ký doanh nghiệp tháng 4 chuyển biến tích cực hơn với số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới đạt gần 16 nghìn doanh nghiệp, nhiều hơn tháng trước 12,3% về số doanh nghiệp và 6,2% về vốn,…

Kết quả đạt được trong tháng 4 đã đóng góp quan trọng vào kết quả chung của 04 tháng đầu năm 2023. Kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm, trong đó tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 4 tháng tăng 3,84% so với cùng kỳ, giảm dần so với Quý I (4,18%) và 2 tháng đầu năm (4,6%); chỉ số lạm phát cơ bản 04 tháng đã chuyển biến tích cực hơn, nhưng cần tiếp tục lưu ý. Thị trường tiền tệ cơ bản ổn định, chủ động điều hành chính sách tiền tệ, hỗ trợ giảm mặt bằng lãi suất cho vay, ổn định tỷ giá phù hợp với diễn biến thị trường, bảo đảm an toàn, thanh khoản của hệ thống ngân hàng. Tính chung 4 tháng, thu NSNN ước đạt 39% dự toán, trong đó thu nội địa đạt 39,5% dự toán; thặng dư thương mại (xuất siêu) ước đạt 6,35 tỷ USD (cùng kỳ là 2,35 tỷ USD).

Hoạt động sản xuất, kinh doanh được duy trì, một số lĩnh vực có mức tăng khá. Sản xuất nông nghiệp ổn định; phòng chống tốt dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi, nhất là trong điều kiện thời tiết nồm, ẩm mùa xuân; sản lượng nuôi trồng thủy sản 04 tháng tăng 3% so với cùng kỳ năm trước. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) bước đầu có tín hiệu tốt . Khu vực dịch vụ tiếp tục phục hồi tích cực. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 04 tháng tăng 12,8%. Khách quốc tế đến nước ta 04 tháng ước đạt gần 3,7 triệu lượt khách, gấp 19,2 lần cùng kỳ năm trước. Số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới 04 tháng đạt gần 50 nghìn doanh nghiệp, tăng 0,6% so với cùng kỳ. Môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục được cải thiện , tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản công bố kết quả khảo sát thực trạng doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư tại nước ngoài năm 2022, trong đó, 60% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết sẽ mở rộng hoạt động kinh doanh tại Việt Nam trong 1-2 năm tới; theo báo cáo Chỉ số Môi trường kinh doanh (BCI) mới nhất của Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) cho thấy các doanh nghiệp châu Âu đã có những đánh giá tích cực về tương lai kinh tế Việt Nam.

Các vấn đề tồn đọng như dự án thua lỗ, ngân hàng yếu kém tiếp tục được tập trung tháo gỡ; thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản đã bước đầu có chuyển biến tích cực. Tập trung làm tốt công tác an sinh xã hội, cải thiện đời sống người dân. Các lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch, thông tin tuyên truyền tiếp tục được quan tâm, đẩy mạnh. Quốc phòng an ninh được bảo đảm. Công tác đối ngoại được triển khai chủ động, tích cực, hiệu quả, góp phần nâng cao quan hệ đối tác song phương và đa phương; đẩy mạnh ngoại giao kinh tế nhằm thúc đẩy xuất khẩu, thu hút FDI, thị trường khách du lịch quốc tế.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được còn một số khó khăn, hạn chế do ảnh hưởng tác động từ bên ngoài, sản xuất kinh doanh tiếp tục phải đối mặt với nhiều nhó khăn, thách thức; xuất khẩu giảm, khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế khó khăn; sức ép điều hành kinh tế vĩ mô tăng cao. Yêu cầu các giải pháp điều hành quyết liệt, chủ động, kịp thời và phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng hơn; phát huy kết quả đã đạt được trong tháo gỡ các nút thắt, vướng mắc của nền kinh tế, các thị trường; tranh thủ cơ hội, dư địa chính sách để tận dụng thời gian, cơ hội phục hồi kinh tế, phát triển các nhân tố nền tảng, bền vững như tăng trưởng xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn,...

Về tình hình triển khai chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với các bộ, cơ quan, địa phương xây dựng, báo cáo Chính phủ về Tờ trình Quốc hội về tình hình thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình và một số kiến nghị.

Về tình hình phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công, Thủ tướng Chính phủ đã giao toàn bộ kế hoạch vốn là 707.044,2 tỷ đồng, bằng 100% số vốn Quốc hội quyết nghị. Đến ngày 30/4/2023, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đã phân bổ, giao chi tiết là 622.612,7 tỷ đồng, đạt 88,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Số vốn còn lại chưa phân bổ chi tiết là 84.431,5 tỷ đồng, bằng 11,9% kế hoạch, chủ yếu dự kiến bố trí cho các dự án khởi công mới năm 2023 đang hoàn thiện thủ tục đầu tư để giao vốn.

Ước thanh toán đến ngày 30/4/2023 là 110.633,6 tỷ đồng, đạt 15,65% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn cùng kỳ năm 2022 (18,48%) tuy nhiên về số tuyệt đối tăng gần 15 nghìn tỷ đồng (khoảng 16%) so với cùng kỳ năm 2022.

Căn cứ Quyết định số 235/QĐ-TTg ngày 14/3/2023, Tổ trưởng các Tổ công tác đã chủ trì họp với các bộ, cơ quan và địa phương, tập trung vào các đối tượng có tỷ lệ giải ngân thấp. Thành viên Tổ công tác đã hướng dẫn, giải đáp, làm rõ thẩm quyền đối với từng kiến nghị cụ thể. Tổ trưởng Tổ công tác đã chỉ đạo sát sao, quyết liệt nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn trong giải ngân vốn đầu tư công. Hoạt động của các Tổ công tác đã đạt một số kết quả tích cực, tạo đồng thuận trong xã hội. Tiến độ giải ngân vốn đầu tư công có nhiều chuyển biến, tháng 4 đạt khoảng 37 nghìn tỷ đồng, gấp 1,5 lần bình quân 3 tháng đầu năm (khoảng 24 nghìn tỷ đồng/tháng).

Về tình hình triển khai 03 chương trình mục tiêu quốc gia, đến ngày 30/4/2023, Trung ương đã ban hành 71 văn bản quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia. Hầu hết các địa phương đã ban hành các văn bản quản lý điều hành theo thẩm quyền phân cấp tại Nghị định số 27/2022/NĐ-CP, còn 03/52 địa phương chưa ban hành quy định về cơ chế lồng ghép, huy động các nguồn vốn thực hiện các CTMTQG; 06 địa phương chưa ban hành cơ chế tổ chức thực hiện hoạt động hỗ trợ phát triển sản xuất.

Về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, với phương châm “đoàn kết kỷ cương, bản lĩnh linh hoạt, đổi mới sáng tạo, kịp thời hiệu quả” và đặc biệt là không lơ là, chủ quan, tận dụng triệt để các cơ hội có được, các bộ, ngành và địa phương tiếp tục thực hiện hiệu quả, thực chất, toàn diện, nhất quán các Nghị quyết, Kết luận của Đảng, Quốc hội; bám sát quan điểm điều hành và các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu tại Nghị quyết số 01/NQ-CP, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; kịp thời ban hành và triển khai nhanh, hiệu quả các chính sách, giải pháp tài khóa, tiền tệ, chính sách vĩ mô khác để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, bảo đảm an sinh xã hội, quyết liệt triển khai tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, hỗ trợ sản xuất kinh doanh, khơi thông nguồn lực, thúc đẩy các động lực phát triển, nhất là các địa phương động lực, phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng cả năm (6,5%); phản ứng chính sách kịp thời, chủ động trước các yếu tố rủi ro, tình huống mới phát sinh; đẩy mạnh các giải pháp trong trung và dài hạn, thực hiện 03 đột phá chiến lược,...

Tập trung theo dõi sát, phân tích, dự báo tình hình thế giới, trong nước và tác động đến nước ta, nhất là chính sách của các nền kinh tế lớn, sự dịch chuyển, các xu hướng lớn toàn cầu; chủ động xử lý theo thẩm quyền, kịp thời báo cáo, kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ định hướng, giải pháp phù hợp trong quản lý, chỉ đạo, điều hành tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô.

Các bộ, cơ quan và địa phương đẩy mạnh cải cách hành chính, thủ tục hành chính, cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; tuyệt đối không ban hành chính sách, quy định mới làm phát sinh chi phí, thủ tục, thời gian không cần thiết cho doanh nghiệp, người dân.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp. Ảnh: Chinhphu.vn

Tại phiên họp, Chính phủ tập trung thảo luận về tình hình phát triển kinh tế - xã hội tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2023, phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm trong tháng 5 và thời gian tới cùng một số nội dung quan trọng khác về giải ngân vốn đầu tư công, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, 3 chương trình mục tiêu quốc gia./.