Ảnh minh họa. Nguồn: MPI

Theo dự thảo Tờ trình, qua gần 5 năm triển khai Luật Quy hoạch, công tác quy hoạch đóng vai trò quan trọng, giúp Nhà nước hoạch định, kiến tạo các động lực phát triển mới; không gian phát triển quốc gia từng bước được tổ chức hiệu quả, thống nhất trên quy mô toàn quốc. Luật Quy hoạch xóa bỏ hoàn toàn các quy hoạch sản phẩm cản trở đầu tư phát triển, tạo rào cản gia nhập thị trường của doanh nghiệp, nhà đầu tư; tạo bước đột phá trong hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và cải cách thủ tục hành chính, qua đó góp phần khơi thông các nguồn lực phục vụ phát triển kinh tế - xã hội đất nước nhanh và bền vững.

Việc triển khai công tác quy hoạch theo cách tiếp cận tổng hợp đã có sự thay đổi rõ rệt về tư duy, nhận thức và hành động của các ngành, các địa phương theo hướng chủ động phối hợp trong quá trình xây dựng quy hoạch và tăng cường liên kết phát triển trên cơ sở thực hiện thống nhất chu trình Chiến lược - Quy hoạch - Kế hoạch - Đầu tư.

Thực hiện Luật Quy hoạch, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành, địa phương trên cả nước tập trung mọi nguồn lực và khẩn trương triển khai lập quy hoạch thời kỳ 2021-2030 và đạt được những kết quả nổi bật. Đến nay, đã cơ bản hoàn thành việc lập các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia.

Đến ngày 03/4/2024, đã có 01 kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh được ban hành (Quảng Ninh); 02 kế hoạch đã trình Thủ tướng Chính phủ nhưng chưa được ban hành (Long An; Yên Bái), 22 kế hoạch đã gửi xin ý kiến góp ý. Căn cứ vào các quy định nói trên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có 20 văn bản góp ý chi tiết về các nội dung thuộc phạm vi quản lý của Bộ, gửi các địa phương trong quá trình xây dựng kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh.

Đồng thời, thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại Văn bản số 1134/VPCP-QHĐP ngày 21/02/2024 của Văn phòng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ban hành Văn bản số 2540/BKHĐT-QLQH ngày 05/4/2024 gửi các Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hướng dẫn việc xây dựng kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh.

Tuy nhiên, qua quá trình triển khai đã bộc lộ một số khó khăn, vướng mắc như kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh là nội dung mới, lần đầu tiên được quy định trong pháp luật, tuy nhiên, việc ban hành các văn bản quy định chi tiết thi hành còn chậm dẫn đến lúng túng trong quá trình tổ chức thực hiện.

Nội dung kế hoạch thực hiện quy hoạch quy định tại khoản 2 Điều 45 Luật Quy hoạch bao gồm cả danh mục dự án đầu tư công; kế hoạch sử dụng đất dẫn đến bất cập vì việc lập kế hoạch sử dụng đất các cấp, các ngành thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai và trùng lặp với kế hoạch đầu tư công trung hạn lập theo quy định của pháp luật về đầu tư công.

Nội dung của kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực và do Thủ tướng Chính phủ ban hành theo quy định tại khoản 2 Điều 55 Luật Quy hoạch nhưng việc phân cấp quản lý, phân công nhiệm vụ thực hiện lại có sự khác nhau. Đồng thời, việc quy định tại Luật Quy hoạch thẩm quyền ban hành kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh chưa tạo được sự linh hoạt trong quản lý và điều hành của địa phương, trong khi nhiều nội dung tại kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh đã được tăng cường phân cấp tại pháp luật có liên quan khác.

Nhiều nội dung của kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh hiện nay đã được phân cấp cho cấp tỉnh. Luật Đầu tư công năm 2019 đẩy mạnh phân cấp trong việc xem xét quyết định các phê duyệt chủ trương đầu tư, trong đó HĐND, UBND cấp tỉnh quyết định đầu tư chương trình, dự án án nhóm A, B, C do địa phương quản lý (trừ dự án thuộc thẩm quyền quyết định của Thủ tướng Chính phủ). Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định thẩm quyền của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh trong việc quyết định chủ trương đầu tư, chương trình dự án của tỉnh theo quy định của pháp luật; quyết định dự toán thu, chi ngân sách nhà nước trên địa bàn và việc huy động các nguồn lực xã hội để xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn tỉnh...

Qua tổng kết, nhiều địa phương đã báo cáo Chính phủ đề xuất trình Quốc hội xem xét phân cấp cho địa phương ban hành kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh để tạo sự chủ động cho địa phương và bảo đảm linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành quá trình tổ chức thực hiện quy hoạch tỉnh.

Xuất phát từ kiến nghị của địa phương thì việc nghiên cứu phân cấp cho địa phương ban hành kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh là cần thiết nhằm giải quyết triệt để các khó khăn, vướng mắc trong hoạt động quy hoạch, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về quy hoạch theo đúng quan điểm chỉ đạo của Đảng, Quốc hội đã đề ra.

Mục tiêu của việc xây dựng Nghị quyết là hoàn thiện hệ thống pháp luật về quy hoạch để tiếp tục nâng cao chất lượng quy hoạch, để quy hoạch thực sự là công cụ hiệu quả của Nhà nước trong việc hoạch định, dẫn dắt sự phát triển của đất nước, vùng lãnh thổ và các địa phương.

Phân cấp cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh để tạo sự chủ động cho địa phương và bảo đảm linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành quá trình tổ chức thực hiện quy hoạch tỉnh.

Đơn giản hóa các quy trình, thủ tục trong hoạt động lập, ban hành kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh; phù hợp với thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh khi quyết định các vấn đề thuộc nội dung của kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh như đã được quy định tại khoản 2 Điều 45 Luật Quy hoạch và điểm a khoản 1 Điều 2 Nghị quyết số 61/2022/QH15.

Bảo đảm trình tự, thủ tục, điều khoản chuyển tiếp cần thiết để sau khi ban hành Nghị quyết có thể thực hiện được ngay mà không cần phải chờ ban hành thêm văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành.

Bảo đảm phù hợp, đồng bộ với quy định của pháp luật về tổ chức chính quyền địa phương; pháp luật về đầu tư công; pháp luật về đầu tư và pháp luật có liên quan khác.

Theo dự thảo Tờ trình, Nghị quyết quy định việc lập, ban hành và điều chỉnh kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia lập, ban hành, điều chỉnh kế hoạch thực hiện quy hoạch tỉnh và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan./.

 

Tùng Linh

Bộ Kế hoạch và Đầu tư